مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 183

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی
باریک اندام-لاغر و ظریف
تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

تمام و کمال-کامل-به تمامی

خر آوردن-بدبخت شدن

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد

جنجال آفریدن-زمینه ای برای هیاهو و آشوب به وجود آوردن

پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت
خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است
خنجر زدن از پشت-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای درآوردن
چار سو-چهار راه-جایی از بازار که در هر چهار سمت آن دکان و مغازه باشد
آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

زمزمه کردن-زیر لب خواندن-ترنم کردن

 

پُر توپ-خشمگین

جفتک پراندن-لگد زدن-بد رفتاری کردن-مخالفت کردن

حرام و حرس-ریخت و پاش

تق و پوق-سر و صدا-بگیر و ببند

جسته گریخته-گاه گاه-اتفاقی

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن
بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

خانه یکی-صمیمی و یکدل

ترش ابرو-عبوس

دختر دم بخت-دختری که هنگام شوهر کردن او رسیده باشد

 

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

پَپِه-بی عرضه-پخمه-بی سر و زبان-خجالتی-ترسو

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن

الواتی کردن(عیاشی و هرزگی کردن)

 

با محبت-زود جوش و مهربان

خون گرفته-آن که قتلی کرده و نگرانی آن او را از حال عادی خارج کرده است

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن
تب کردن خر-پوشیدن لباس ضخیم در هوای گرم

از صدقۀ سرِ-از عنایت و لطفِ
اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

پاتوغ-محل گرد آمدن

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

خسارت دیدن-زیان دیدن

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

آک‌بند(نو واستفاده‌نشده، هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده، دست اول)

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن-از دارایی دیگران بخشیدن

آب بستن در چیزی-آبکی و رقیق کردن

 

پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول

اهل محل(همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند)
چرق چوروق-صدای جویدن آدامس و مانند آن

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن
چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

 

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار
رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

زدن به صحرای کربلا-مطلبی را به صورت اشاره و کنایه گفتن-روال سخن را به موضوع خاصی برگرداندن

تب و تاب-سوز و گداز

زاله-کناره ی برآمده ی جوی-مرز کشتزار

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

 

باریک اندام-لاغر و ظریف

چنگول زدن-پنجه زدن

خوش رو-زیبا-خندان
پیش بُر-کسی که زود کار را پایان می دهد
جیز-اسم صوت در زبان کودکان به معنی سوختن

خیط کردن-نگا. خیت کردن

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن
انسان(آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی)

پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

زرت و زبیل-آت و آشغال-خرده ریزهای کم ارزش

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

تخته زدن-پنبه زدن
به هم زدن-قطع رابطه کردن
حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن

پار-فرسوده و اوراق-مجروح

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)

دستی پس، دستی پیش-سخت تهی دست-بی چیز

آجر شدن نان(از بین رفتن درآمد)

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب

به گوزی بند بودن-سست و ناپایدار بودن

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی
آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن-ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن

دلمه شدن-بسته شدن

پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده

 

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

 

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها

از چیزی زدن(از مقدار چیزی کسر کردن)

درشت-حرف زشت-دشنام

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)
جِر آمدن-اوقات تلخ شدن-زیر مقررات بازی زدن

 

دست پیش-گدا

جر و بحث کردن-مجادله را به درازا کشاندن

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

 

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)
در آسمان جستن و در زمین یافتن-چیزی یا کسی مورد علاقه را غیر منتظره یافتن و دیدن

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

پر بدک-خیلی بد

 

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد
آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

بِدو بِدو-با شتاب-سریع

آب در هاون کوفتن-کار بی‌هوده کردن

چَکه-شوخ و بذله گو

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

خیس کردن-ادرار کردن به خود

تشت رسوایی کسی به صدا درآمدن- تشت کسی از بام افتادن
تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)
بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد

حهاز-کشتی بزرگ

چلاندن-فشار دادن برای آب گرفتن

باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن

دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن

خالی بند-چاخان-دروغ گو

پس کله ی کسی زدن-کسی را به کاری واداشتن

استخوان جلوی سگ انداختن(با بخششی ناچیز دهان کسی را بستن)
 

تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر

تجدید شدن-قبول نشدن در پایان سال تحصیلی و تکرار برخی از درس ها در شهریور ماه

خشت مال-دروغ گو-لاف زن

زیر پای کسی را درآوردن-زیر پا کشی کردن

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

بابا بزرگ-پدر بزرگ
چیز فهم-عاقل و فهمیده

چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن

اگشت توی شیر زدن و مایه گرفتن برای کسی(برای کسی نقشه کشیدن، از کسی بد گفتن)

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

ته دار-پایه دار

 

از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

الو(شعله‌ی آتش، در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم))

آب به آسیاب کسی ریختن(با زحمت خود سود دیگری را فراهم کردن)

بتمرگیدن-نشستن به فرمان تحقیرآمیز

خشت مالیدن-چاخان کردن-لاف زدن

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

 
زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

زیر جامه-زیر شلواری

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

رگ و ریشه-خویشاوندان و بستگان

پا در هوا-بی اساس-بی اصل-غیر قطعی

 

 

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

آینه‌ی دق-آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم

انداختن(فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران، درست کردن)

دله-هرزه-چشم چران-پرخور

دست اول-نو و تازه

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

راسته بازار-بازار راست و مستقیم
اخم و تخم(ترش‌رویی، کج‌خلقی)
 

پیاده بودن در کاری-در کاری ناشی و بی تجربه بودن

آدم ثانی-حضرت نوح

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

باد گلو زدن-آروغ زدن

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

 

رقاصی کردن-کارهای ناشایست و سبک کردن
زیر پِل کسی را زدن-کسی را راندن و دور کردن

چلاندن-فشار دادن برای آب گرفتن

تخت-آسوده-رضایت بخش-صاف و هموار

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

حساب کشیدن-حساب خواستن

دل پیچه-دل درد-فشار آمدن به معده و روده بر اثر بیماری های گوارشی

 

 

جاخالی کردن-خود را کنار کشیدن

چروک انداختن-چین انداختن

به حرف کشیدن- به حرف آوردن کسی

پیه آوردن-چاق شدن

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

حالا حالاها-مدت دراز

 

چاقو دسته کردن-از سرما لرزیدن

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

دماغ کسی چاق بودن-سالم و تندرست بودن-سر حال بودن

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

پس خور-آن که بازمانده ی غذای دیگران را می خورد

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

جَلَب-حقه باز-موذی-تقلبی-زن نا به کار

از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)

زیر چاقی-مهارت

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

 

جزاندن-آزار و اذیت کردن

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن
دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

آلاپلنگی-مثل پوست پلنگ-گل باقالی

جَری شدن-خشمگین شدن-جسور شدن

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

 

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

چس مثقال-بسیار اندک-سبک و کم وزن
درگاهی-آستانه
آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)
از دندۀ چپ پا شدن(سخت عبوس و کم‌حوصله بودن)

اسب چپ با همدیگر بستن-با هم کینه و دشمنی داشتن

 

جان کُردی-سخت گیری-مقاومت

دشت-فروش اول کاسب-نخستین پول دریافتی کاسب

پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی
چُس افاده-افاده ی بی جا

از دست کسی در رفتن(کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن)
بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است

خیک آسمان پاره شدن-کنایه از بارش تند و سیل آسا

خرپا-چوب بندی زیر سقف یا پل

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

جار و جنجال-داد و فریاد-نزاع و کشمکش

عینک ذره بینی بسیار قوی

 

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

رقصاندن بز-هر دم بهانه گرفتن
از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

 
 

پیگرد-پی گیری-تعقیب

دنیا آمدن-زاده شدن

چاله خر کُشی-یکی از گودهای تهران که پناهگاه مردم فقیر و بی نوا بود

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

پیچه-نقابی که در گذشته زنان بر روی می گذاشتند

چانه-گلوله ی خمیر نان

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

 

دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

پاشنه ی کفش ور کشیدن-آماده ی انجام کاری شدن

دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

جِر آمدن-اوقات تلخ شدن-زیر مقررات بازی زدن

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

زیر دادن-با کسره خواندن حرفی

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

آن چنانی(چنانکه خود می‌دانی، بسیار گران‌بها، بسیار عجیب)

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

 

بدلی-تقلبی-جنس بد
اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

بخیر و خوبی-صحیح و سالم-بسلامتی

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

 

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

پلکیدن-در جایی رفت و آمد کردن-آهسته و آرام رفتن-ول گشتن

دشت-فروش اول کاسب-نخستین پول دریافتی کاسب

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

تخته زدن-پنبه زدن

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

جیک-صدا-آواز

دبه-ظرف-کوزه

آشی بودن زندگی-نامساعد بودن حال و احوال

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری

پَرِ قیچی-پادو-کارگزار-طرفدار پر و پا قرص

به امان خدا رها کردن-اصلا به فکر نبودن-فراموش کردن

رو پنهان کردن-خود را مخفی کردن
بغل زدن-زیر بازو گرفتن

اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

 

دو لا-دو لایه-دو تا-خمیده

با یک دست چند هندوانه برداشتن-در آن واحد چند کار انجام دادن

بسم الله-جمله ای که هنگام آغاز به کاری و یا به هنگام تعجب و حیرت می گویند-بفرمائید ! این گوی و این میدان

بند-ریسمان-طناب-رشته

خوش ذوق-خوش سلیقه-خوش مشرب

ته بر کردن-از ته بریدن

بند آمدن-متوقف شدن

 

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

خوش پنجه-آن که آلات موسیقی را نیکو می نوازد

خورش دل ضعفه داشتن-هیچ گونه خوردنی نداشتن
جای شکرش باقی است-باید سپاس داشت که از این بد تر نشده است

بر پا-سرپا-استوار-بلند شوید !

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

تفنگ ته پر ت-فنگی که با فشنگ شلیک می کند

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

آن سرش ناپیدا بودن(برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود)

 

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

خواب و بیداری-در حالت بین بیداری و خواب

راه به جایی نبردن-نتیجه ندادن-به جایی نرسیدن

زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن

از کسی خوردن-توانایی مقابله با کسی را نداشتن

آشغالی-سپور

 

بند آمدن-متوقف شدن

دو لَتی-در دو لنگه ای

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن

برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن